เขื่อนแก่งกระจาน
เพชรบุรี เป็นเมืองเก่าแก่ เคยเป็นเมืองหน้าด่านสําคัญชั้นเมืองลูกหลวงของไทยมาช้านาน และมีชื่อเสียงเลื่องลือ หลายด่านนอกจากจะเคยเป็นเมืองที่ประทับของอดีตพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวสําคัญหลายแห่ง ซึ่งรวมทั้งเขื่อนเพื่อการชลประทานและผลิตไฟฟ้าที่สําคัญและมีความงดงาม นั่นคือ เขื่อนแก่งกระจาน
สถานที่ตั้ง
เขื่อนแก่งกระจานกั้นแม่น้ําเพชร ที่บริเวณเขาเจ้า และเขาไม้รวกประชิดกับ ตําบลแก่งกระจาน อําเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี อยู่ทางด้านเหนือน้ําของเขื่อนเพชรขึ้นไปตามถนน 27 กิโลเมตร
ลักษณะเขื่อนและโรงไฟฟ้า
เขื่อนแก่งกระจานเป็นเขื่อนดิน สูง 58 เมตร สันเขื่อนยาว760 เมตร กว้าง 8 เมตร ระดับสันเขื่อน 106 เมตร ทก. (ระดับน้ําทะเลปานกลาง) นอกจากนี้ ยังมีเขื่อนดินปิดเขาต่ําทางขวางเขื่อนอีก 2 แห่ง คือ แห่ง แรกสูง 36 เมตร สันเขื่อนยาว 305 เมตร แห่งที่ 2 สูง 24 เมตร สันเขื่อนยาว 255 เมตร เพื่อให้สามารถเก็บ กักน้ําได้มากขึ้น อ่างเก็บน้ํา มีพื้นที่ 46.5 ตารางกิโลเมตร ความจุ 710 ล้านลูกบาศก์เมตร
เขื่อนแก่งกระจาน ติดตั้งเครื่องกําเนิดไฟฟ้า 1 เครื่อง ขนาดกําลังผลิต 19,000 กิโลวัตต์ ให้พลังงาน ไฟฟ้าเฉลี่ยปีละ 70 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมงโดยมีสายส่งไฟฟ้าจากเขื่อนแก่งกระจานไปยังสถานีไฟฟ้าแรงสูงชะอํา เป็นระยะทาง 40-41 กิโลเมตร เขื่อนแก่งกระจานสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2504 แล้วเสร็จ พ.ศ. 2509 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่ออํานวยประโยชน์ ในด้านการชลประทานบริเวณที่ราบ จังหวัดเพชรบุรี และจังหวัดใกล้เคียง
รวมทั้งยังให้ประโยชน์ด้านการประมง การคมนาคมทางน้ํา และการพักผ่อนหย่อนใจ อีกด้วย ต่อมา เมื่อความต้องการพลังงานไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมาก การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) จึงได้พิจารณาติดตั้งเครื่องกําเนิดไฟฟ้าที่เขื่อนแก่งกระจาน โดยเริ่มดําเนินการก่อสร้างเมื่อเดือน พฤศจิกายน 2514 แล้วเสร็จและผลิตไฟฟ้าได้ เมื่อเดือนสิงหาคม
ประโยชน์
เขื่อนแก่งกระจานเป็นเขื่อนอเนกประสงค์ ประโยชน์ที่ได้จากเขื่อนมีหลายประการ คือ
• เขื่อนแก่งกระจานสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้ 19,000 กิโลวัตต์ ให้พลังงานเฉลี่ยประมาณ ปีละ 70 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง
• สามารถขยายพื้นที่ชลประทานของ โครงการเพชรบุรี ซึ่งเดิมมีอยู่จํานวน 214,000ไร่ เพิ่มเป็น 336,000 ไร่ และเพื่อการเกษตร การเพาะปลูกในฤดูแล้งได้ 174,000ไร่ รวมทั้งยังช่วยแก้ไขปัญหา การขาดแคลนน้ํา เพื่อการอุปโภค บริโภค ตั้งแต่ปากอ่าวเพชรบุรี จนถึงหัวหินให้หมดไป และช่วยบรรเทาอุทกภัย ในทุ่งเพชรบุรีด้วย
• เป็นแหล่งส่งเสริมการประมง
• เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สําคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดเพชรบุรี
การเดินทาง
เขื่อนแก่งกระจานอยู่ห่างจากตัวเมืองเพชรบุรี 53.5 กิโลเมตร การเดินทางสามารถไปได้ 2 ทาง คือไปทางอําเภอท่ายาง เดินทางต่อไปอีกประมาณ 30 กิโลเมตร ก็จะถึงเขื่อนหรือไปตามทางหลวง หมายเลข 4 ประมาณหลักกิโลเมตรที่ 186-187 จะมีทางแยกขวามือเข้าไปอีกประมาณ 30 กิโลเมตร
สถานที่ท่องเที่ยว
เพชรบุรี มีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจหลายแห่งทั้งที่เป็นโบราณสถานและที่เกิดขึ้นเองอย่างสวยงามตามธรรมชาติ เช่น
• ถ้ำเขาย้อย อยู่บนเขาย้อย อําเภอเขาย้อยห่างจากตัวเมือง 22 กิโลเมตร ในถ้ํามีพระพุทธรูปต่างๆ ประดิษฐานอยู่ และที่แห่งนี้เคยเป็นที่ประทับนั่งกรรมฐานของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งทรงผนวช
• เขาวัง อยู่ในอําเภอเมือง สูง 92 เมตร พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสร้าง พระราชวังขึ้นบนเขาวัง สําหรับเป็นที่แปรพระราชฐาน พระราชทาน นามว่า"พระนครคีรี" แต่ชาวเมืองยังคงเรียกเขาวัง ติดปากมาจนถึงทุกวันนี้
• เขาบันไดอิฐ เป็นเขาขนาดย่อม มียอดเขาสูง 92 เมตร อยู่ห่างจากเขาวังประมาณ 2 กิโลเมตรบนเขาบันไดอิฐ มีวัดเก่าสมัยอยุธยา ชื่อวัดเขาบันไดอิฐบนเขามีถ้ำอยู่หลายแห่ง เช่น ถ้ำประทุน ถ้ำพระเจ้าเสือ ถ้ำพระพุทธไสยาสน์ เป็นต้น
• ถ้ำเขาหลวง อยู่บนเขาหลวง ซึ่งสูงเพียง 92 เมตร ห่างจากเขาวังประมาณ 5 กิโลเมตร ถ้ำเขาหลวง นับเป็นถ้ำใหญ่และสําคัญที่สุดของเมืองเพชรบุรี เพราะภายในถ้ำเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปฉลองพระองค์อันสําคัญยิ่ง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้สร้างถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
• หาดเจ้าสําราญ อยู่ห่างจากตลาดเพชรบุรี ประมาณ 15 กิโลเมตร เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสําคัญมาแต่โบราณ มีประวัติเล่ากันว่าสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เคยเสด็จฯ มาประทับที่นี่พร้อมด้วยสมเด็จพระเอกาทศรถพระอนุชา ทรงพอพระราชหฤทัยในความงามของหาดแห่งนี้มาก ทรงประทับแรมอยู่หลายวันจนชาวบ้านเรียกหาดนี้ว่า "หาดเจ้าสําราญ" มาจนทุกวันนี้
• หาดชะอำ อยู่ในอําเภอชะอํา ห่างจากตัวเมือง 41 กิโลเมตร เป็นชายหาดที่มีความงดงามมากอีกแห่งหนึ่ง ของเพชรบุรี
• พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน อยู่ระหว่าง ชะอํา-หัวหิน แยกซ้ายมือเข้าไปประมาณ 2 กิโลเมตร เคยเป็นที่ประทับแปรพระราชฐานของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในฤดูร้อน
สรุป เขื่อนแก่งกระจานได้รับการปรับปรุง ให้สวยสดงดงามไว้คอยต้อนรับนักท่องเที่ยวทุกท่าน หากท่านได้มีโอกาสเดินทางไป จังหวัดเพชรบุรี เชิญแวะเข้าไปเยี่ยมชม หรือพักแรม ณ เขื่อนแห่งนี้ ท่านจะได้พบกับความสงบเงียบ ท่ามกลางความงดงามของเขื่อน และทัศนียภาพของทะเลสาบที่โอบล้อมด้วยขุนเขาน้อยใหญ่ อันเป็นความงามของธรรมชาติโดยแท้จริง
ที่มา : ฝ่ายสื่อสารองค์การ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย